ИДЕАС ДеПо го објавува овој повик за да ги покани микро, малите и средни претпијатија (ММСП) кои се дел од секторите железо, челик и алуминиум во Северна Македонија да се пријават за поддршка за исполнување на нивните обврски за известување согласно Механизмот на ЕУ за јаглеродно гранично прилагодување (EU Carbon Border Adjustment Mechanisms – CBAM).

1. Контекст

Еропската унија спроведува амбициозна агенда да ги намали јаглеродните емисии за 55% (во однос на нивото од 1990) до 2030 година и да стане климатски неутрален континент до 2050 година. Спроведувањето на регулаторните барања за достигнување на овие важни цели има висока цена и може да има негативно влијание врз конкурентноста на стоките произведени во ЕУ во однос на оние произведени во државите со поблаги климатски политики и со тоа да доведе до таканаречено „истекување на јаглеродот“.

За да се справи со „истекување на јаглеродот“, ЕУ го воведе Механизмот за јаглеродно гранично прилагодување – алатка создадена да обезбеди плаќање на правична цена при увоз во ЕУ на определени категории на јаглеродно-интензивни производи која реално го отсликува количеството на јаглеродни емисии генерирани при нивното производство во трети земји.

CBAM започна да се применува на 1 октомври 2023 година. Во тек на преодната фаза на имплементација која ќе трае до 31 декември 2025 година, увозниците во ЕУ нема да ја плаќаат давачката за прилагодување, туку само врз квартална основа ќе ги пресметуваат јаглеродните емисии содржани во засегнатите производи и ќе известуваат за нив. Обврската за плаќање на давачката за прилагодување ќе започне на 1 јануари 2026 година.

2. Идентификување на предизвикот

Според Регулативата за спроведување на Механизмот на ЕУ за јаглеродно гранично прилагодување во текот на преодната фаза усвоена во август 2023 година, одговорноста за изготвување на извештаите за јаглеродните емисии содржани во стоките кои се увезуваат во Европската унија ја има увозникот. Меѓутоа, најголем дел од податоците за изготвување на тие извештаи треба да ги обезбедат производителите на тие стоки од земји надвор од ЕУ.

Во моментов CBAM се применува на увоз на следните категории на стоки чие производство е јаглеродно-интензивно и предизвикува висок ризик од истекување на јаглеродот: железо и челик, алуминиум, цемент, вештачки ѓубрива, електрична енергија и водород. Со оглед на структурата на македонската економија и постојните трговски обрасци, индустрија која се очекува да биде најзасегната од CBAM е производството на железо и челик и, донекаде, производството на алуминиум.

CBAM наметнува комплексни барања за известување за компаниите од Севрна Македонија кои своите производи ги извезуваат во ЕУ. Многу од нив, особено оние кои спаѓаат во категоријата на ММСП, го немаат потребното знаење и капацитет да ги исполнат овие нови барања, што може значително да ги загрози нивните деловни односи со партнерите од ЕУ. Доколку не достават квалитетни податоци за емисиите на јаглерод содржани во нивните производи во бараната форма и навреме за изготвување на кварталните извештаи за CBAM, тие ризикуваат да ја изгубат својата позиција на европскиот пазар.

3. Опфат на поддршката

Препознавајки ги овие предизвици, Активноста на УСАИД Партнерства за економски раст и ИДЕАС ДеПо ќе ги поддржат ММСП во текот на преодниот период на имплементација на CBAM со тоа што ќе им помогнат при изготвување на нивниот инпут за кварталните CBAM извештаи и ќе го зајакнат нивниот капацитет во оваа област. Поддршката вклучува кофинансирање на консултантски услуги за следното:

• Изготвување на инпут за најмногу два последователни квартални CBAM извештаи за едно ММСП;
• Зајакнување на капацитетот на ММСП во насока на негово оспособување во иднина да продолжи самостојно да ги изработува извештаите.

Обврската за кофинансирање подразбира дека секое поддржано ММСП да покрие 20% од цената на претходно-наведените консултантски услуги. Преостанатите 80% ќе бидат покриени од Активноста на УСАИД Партнерства за економски раст.

Консултантските услуги ќе бидат испорачани од страна на даватели на услуги кои имаат склучен договор со Активноста на УСАИД Партнерства за економски раст.

Целта на овој повик за изразување интерес е да ги покани компаниите кои се заинтересирани и ги исполнуваат условите да се пријават за поддршката.

4. Критериуми и барања кои треба да ги исполнат компаниите

• Правно лице регистрирано во Република Северна Македонија;
• Ги задоволува критериумите за микро, мало или средно претпријатие наведени во член 470 од Законот за трговските друштва;
• Произведува и извезува во ЕУ производи од железо и челик или алуминиум кои се наведени во Анекс 1 на Регулативата за CBAM 2023/956 од 10 мај 2023 година:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32023R0956

За да ја добие поддршката, покрај задоволување на формалните критериуми наведени претходно, компанијата мора да се согласи да:

• Кофинансира 20% од цената на консултантските услуги опишани во делот 3 погоре; и
• Назначи барем еден вработен да работи со консултантите во текот на изготвувањето на инпутот за кварталните CBAM извештаи, со што би се зајакнал капацитетот на компанијата во однос на постапката за известување.

5. Постапка за пријавување

Пријавите поднесени согласно овој повик за изразување интерес треба да ги содршат следните документи:

• Писмо во кое се изразува интересот на компанијата да ја искористи поддршката под условите наведени во овој повик и се именува контакт лице за понатамошна комуникација;
• Доказ дека компанијата е регистрирана во Република Северна Македонија и дека ги задоволува критериумите за микро, мало или средно претпријатие од член 470 од Законот за трговските друштва.

Ве молиме да ја поднесете својата пријава во електронска форма на info@ideasdepo.mk (subject: CBAM Assistance for MSMEs).

Овој повик е отворен до 30 јуни 2025 година или до потполно искористување на средствата предвидени за оваа намена, во зависност од тоа што ќе се случи прво.

Повик за компании – CBAM Извештаи

IDEAS DePo is launching this request to invite micro, small and medium enterprises (MSMEs) that are part of the iron, steel and aluminium sector in North Macedonia to apply for assistance for meeting their respective reporting requirements under the EU Carbon Border Adjustment Mechanisms (CBAM).

1. Context

European Union pursues an ambitious agenda to reduce carbon emissions for 55% (compared to 1990 levels) by 2030 and become a climate-neutral continent by 2050. The implementation of the regulatory requirements for achieving these impressive goals are costly and often adversely affect the competitiveness of goods produced in the EU compared to those produced in countries with less stringent climate policies thus resulting in a so-called “carbon leakage”.

To address the risk of “carbon leakage”, the EU introduced the Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM, a tool designed to ensure that a fair price is paid upon imports to the EU of certain categories of carbon-intensive goods that reflects the embedded carbon emissions generated during their production in third countries.

CBAM started to implement on October 1, 2023. During the transitional phase, until December 31, 2025, the importers will not pay the adjustment fee, but only calculate and report quarterly the carbon emissions embedded in the imported goods. The collection of the fee will start in January 2026.

2. Problem statement

Under the EU CBAM Implementing Regulation for the transitional phase adopted in August 2023, the ultimate responsibility for reporting of carbon emissions embedded in the goods imported to the EU lay with the importers. However, the main input for these reports is the data submitted by the installations in non-EU countries that produce those goods.

CBAM currently applies on specific industries whose production is carbon intensive and carries a high risk for carbon leakage, namely iron and steel, aluminum, cement, fertilizers, electricity and hydrogen. Given the structure of the Macedonian economy and the existing trade patterns, the iron and steel, and to some extent the aluminum sector are expected to be the most affected by CBAM.

CBAM imposes complex reporting requirements on companies in North Macedonia that export to the EU. Many of them, particularly those falling into the MSME category do not have the expertise and the capacity to fully understand and meet the new requirements, which significantly jeopardizes their ongoing business relations with EU customers. Failing to submit data on carbon emissions embedded in their products in the requested quality and form, and on time for the quarterly CBAM reports, they risk losing their position at the EU market.

3. Scope

Recognizing the challenges, USAID’s Partnerships for Economic Growth Activity and IDEAS DePo will support MSMEs during the transitional period of CBAM implementation by helping them prepare their communications for quarterly CBAM reports and by strengthening their capacity in this area. Assistance will consist of co-financing of consulting services for the following:

• Preparation of maximum two subsequent quarterly CBAM reports/communications;
• Capacity building aimed at empowering MSMEs to continue to prepare future CBAM reports on their own.

Co-financing arrangements establish an obligation for every assisted MSME to cover 20% of the cost of the consulting services for preparation of its CBAM quarterly reports. The remaining 80% will be paid by USAID’s Partnerships for Economic Growth Activity, provided that they do not exceed a specific ceiling amount set by the project.

Consulting services will be delivered by providers selected and contracted directly by the USAID Partnerships for Economic Growth Activity.

The purpose of this request for expression of interest is to invite eligible companies to apply for the support.

4. Eligibility criteria

• Legal entity registered in North Macedonia.
• Meet the criteria for a micro, small or medium enterprise (MSME) as defined in Article 470 of the Law on Trading Companies.
• Produce and export to the EU goods listed in the iron and steel or aluminum section of Annex 1 to the EU CBAM Regulation 2023/956 of May 10, 2023:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32023R0956

To benefit from the assistance, in addition to meeting the formal requirements, applicant companies must agree to:

• Co-finance 20% of the cost of consulting services described under section 3 above; and
• Assign and allocate at least one employee to work closely with the consultant(s) during the period of preparation of company’s CBAM communications thus benefiting from the transfer of knowledge related to CBAM reporting requirements.

5. Application procedure

Applications under this request for expression of interest should include the following documents:

• Cover letter indicating the interest of the company to benefit from the support under the conditions listed in this call and designating contact person for further communication.
• Evidence that the company is registered in North Macedonia and it meets the MSME criteria pursuant to Article 470 of the Law on Trading Companies.

Please submit your application in electronic form to info@ideasdepo.mk (subject: CBAM Assistance for MSMEs).

This call is open until June 30, 2025 or until the exhaustion of available funds, whichever comes first.

Call for Companies – CBAM Reports

Innovative Solutions for Business and Personal Use

Products such as Office 365 and the Azure platform have revolutionized the way both businesses and individuals operate. Microsoft’s mobile solutions provide seamless access to essential tools, ensuring productivity and connectivity on the go.

Security and Reliability

Security remains a top priority for Microsoft. Regular updates and advanced protection technologies guarantee that users’ data stays secure, whether they’re managing business tasks or accessing personal information.

Discover More

Committed to making technology accessible for everyone, Microsoft continues to innovate and grow. To explore the latest developments and learn more about their diverse range of products, visit the official website at Microsoft.